به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «آوای فامنین» به نقل از ایرنا، فضای مجازی امروزه بیش از هر زمان دیگری، بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی کودکان و نوجوانان شده است. شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های آنلاین، هم دریچه‌ای به دنیای اطلاعات و ارتباطات باز می‌کنند و هم زمینه‌ای برای خطرات پنهان و رفتارهای نادرست فراهم می‌آورند. در چنین شرایطی، آموزش مهارت‌های اساسی به فرزندان دیگر یک گزینه نیست؛ بلکه ضرورت حیاتی است.

ضرورت چندبرابری مهارت‌آموزی در عصر مجازی

دکتر ناهید کرمی، روانشناس کودک و نوجوان با تأکید بر اینکه اهمیت آموزش مهارت‌ها برای کودک و نوجوان در دنیای امروز چند برابر شده است، اظهار می‌کند:«آنها در محیطی بزرگ می‌شوند که پر از اطلاعات، ارتباطات و حتی خطرات پنهان است. کودک با افزایش مهارت تفکر انتقادی و سواد رسانه‌ای یاد می‌گیرد هر چیزی را در اینترنت باور نکند و بین حقیقت و شایعه یا تبلیغات تفاوت بگذارد.»

این روانشناس کودک و نوجوان ادامه می‌دهد:«مهارت مدیریت هیجان و رفتار به این دلیل لازم است که فضای مجازی گاهی باعث اضطراب، مقایسه و حس ناکافی بودن می‌شود. مهارت‌های خودتنظیمی به کودک یا نوجوان کمک می‌کند تا با احساساتش کنار بیاید.»

نوجوانان با یادگیری مهارت ارتباطی سالم می‌توانند در دنیای آنلاین و واقعی ارتباط محترمانه برقرار کنند و مرزهای شخصی خود را حفظ نمایند

به گفته کرمی، نوجوانان با یادگیری مهارت ارتباطی سالم می‌توانند در دنیای آنلاین و واقعی ارتباط محترمانه برقرار کنند و مرزهای شخصی خود را حفظ نمایند. در عین حال با چالش‌های فضای مجازی روبه‌رو می‌شوند (مانند فشار همسالان، درخواست‌های نادرست یا اعتیاد به بازی) و مهارت حل مسئله کمکشان می‌کند تصمیم درست بگیرند.

وی با اشاره به یکی دیگر از ضرورت‌های مهارت‌آموزی توضیح می‌دهد:«کودک یا نوجوان با یادگرفتن خودکنترلی و مهارت مدیریت زمان می‌تواند از ابتلا به اعتیاد به فضای مجازی در امان باشد.»

کرمی بر یک نکته اساسی تأکید می‌کند:«نیاز بعدی برای کودکان محافظت از حریم خصوصی و امنیت شخصی است تا کودک با خطرات آنلاین (مانند افراد ناشناس، کلاهبرداری یا افشای اطلاعات شخصی) آشنا شود.»

نقش مهارت‌آموزی در اعتماد به نفس و خودکارآمدی

آموزش مهارت‌ها به کودکان و نوجوانان تنها جنبه آموزشی ندارد؛ بلکه نقشی بنیادین در شکل‌گیری اعتماد به نفس و خودکارآمدی آنان ایفا می‌کند. در این زمینه، کرمی توضیح می‌دهد:«بچه‌ها با آموزش این مهارت‌ها حس توانمندی پیدا می‌کنند که خود پایه و اساس اعتماد به نفس است. هر بار که کودک از مهارتش استفاده می‌کند و نتیجه‌ مثبت می‌گیرد، تجربه‌ موفقیت به دست می‌آورد. این تجربه‌ها باعث می‌شود باور کند: «من می‌توانم از پس مشکلات بربیایم» و این یعنی خودکارآمدی.»

این روانشناس کودک و نوجوان ادامه می‌دهد:«افزایش این مهارت‌ها به نوجوان کمک می‌کند در فضای واقعی و مجازی کمتر خودش را با دیگران مقایسه کند، مرزهای شخصی‌اش را حفظ کند و با جرأت بیشتری خودش باشد.»

پیامدهای کمبود مهارت‌ها بر سلامت روان و روابط اجتماعی

کمبود مهارت‌ها می‌تواند پیامدهای جدی روانی و اجتماعی به همراه داشته باشد. کرمی در این زمینه می‌گوید:«بچه‌ها با نداشتن این مهارت‌ها ممکن است دچار مشکلات روانی همچون اعتماد به نفس پایین، اضطراب و افسردگی به دلیل نداشتن مهارت کنترل هیجانات، احساس درماندگی و وابستگی به دیگران به دلیل ضعف در تصمیم‌گیری و نداشتن مهارت حل مسئله شوند.»

وی همچنین درباره پیامدهای اجتماعی کمبود مهارت‌ها توضیح می‌دهد:«شاید هم با پیامدهای اجتماعی مواجه شوند، مثلاً با قرار گرفتن در ارتباطات ناسالم و ناتوانی در مهارت نه گفتن، با فشار همسالان تحت تأثیر قرار بگیرند، گوشه‌گیر یا منزوی شوند یا با رفتارهای پرخطر در فضای مجازی همچون اعتماد به افراد ناشناس یا اشتراک‌گذاری اطلاعات شخصی روبه‌رو شوند.»

فرصت‌های فضای مجازی در یادگیری مهارت‌ها

فضای مجازی امروزه جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی کودکان و نوجوانان است و نقش آن در پرورش مهارت‌ها موضوعی مهم برای والدین و متخصصان تعلیم و تربیت محسوب می‌شود. کرمی با تأکید بر جنبه‌های مثبت فضای مجازی می‌گوید:«فضای مجازی فقط تهدید نیست؛ اگر درست هدایت شود، می‌تواند ابزاری قوی برای یادگیری مهارت‌ها در کودکان و نوجوانان باشد. کودکان و نوجوانان با دسترسی به منابع آموزشی متنوعی همچون ویدئوها، انیمیشن‌ها و بازی‌های آموزشی می‌توانند مهارت‌هایی مثل حل مسئله، زبان‌آموزی یا مدیریت هیجان را تقویت کنند.»

انتهای خبر/.